Tekstadvies | commentaar om van te groeien

citaat aristotelesGroeien door commentaar? Deze aflevering in de serie Tekstadvies gaat over het nut van kritiek.

kritiek op mijn tekst

Laat ik het maar gewoon toegeven: er was een tijd waarin ik kritiek zag als iets om bang voor te zijn. Gaandeweg ben ik gaan beseffen dat ik commentaar op wat ik geschreven heb ook kan zien als iets waar ik alleen maar mijn voordeel mee kan doen. Natuurlijk valt over smaak niet te twisten en dat niet iedereen laaiend enthousiast is over mijn artikelen, columns en verhalen heb ik geleerd te accepteren. Maar kritiek in de trant van: ‘Ik vind dat er wel erg veel clichés in deze tekst staan,’ zorgt ervoor dat ik nog eens ga kijken naar wat ik geschreven heb. Ben ik het met mijn criticus eens, dan breng ik veranderingen in het betreffende stuk aan. 

beschouw het als een cadeautje

Een tijd geleden schreef ik een artikel over kritiek op een schrijversforum. Een aantal zinnen daaruit: ‘Besef dat geen commentaar krijgen veel erger is, want dan wekt wat je geschreven hebt, blijkbaar geen interesse. Kritiek, in welke vorm dan ook, is aandacht. En in plaats van het als iets akeligs te zien, kun je kritiek ook beschouwen als een cadeautje. Door te luisteren naar commentaar, neemt de kwaliteit van je schrijfwerk toe.’ Een lid van dat forum was het hartgrondig met me oneens en schreef onder het artikel: ‘Ik vind dat schrijvers die een stijl na rijp beraad hebben ontwikkeld voor zichzelf, zich nooit wat moeten aantrekken van wat critici zeggen. Die weten het namelijk niet per definitie beter.’

critici weten het niet beter

Nee, critici weten het niet per definitie beter, maar dat beweerde ik ook niet. Ze kunnen je wél laten nadenken over jouw tekst en je kunt er vervolgens je voordeel mee doen. ‘Christien heeft mij zo vaak op mijn donder gegeven (in positieve zin) dat ik er alleen maar beter door ben gaan schrijven,’ schreef iemand anders in reactie op bovengenoemd artikel. En dat is precies wat ik duidelijk wilde maken. Zelf groei ik nog elke dag als (tekst)schrijver. En dat heb ik voor een deel ook te danken aan het commentaar van anderen.

Wees niet (langer) bang voor kritiek en je zult zien dat ook jij erdoor zult groeien.

Pseudoniem of niet?

Klinkt je naam niet zo mooi, vind je hem te alledaags, te onopvallend of – dat kan natuurlijk ook – gewoon lelijk? Je zou kunnen overwegen om onder een schuilnaam te gaan schrijven. Onvrede met je eigennaam hoeft echter niet de enige reden te zijn, om een pseudoniem te gebruiken.

Veiligheid

Als de verhalen die je schrijft erg persoonlijk van aard zijn, kun je de behoefte hebben om je eigen privacy en die van degenen, over wie je schrijft, te beschermen. Zonder jezelf of mensen uit je omgeving te schaden, kun je onder een pseudoniem zonder zorgen je hart luchten. Misschien durf je zelfs meer. Verbaal de vloer aanvegen met een ander, kan soms heerlijk zijn, zeker als je weet dat diegene je niet persoonlijk kan komen ‘bedanken’. Bedenk wel van tevoren hoe anoniem je wilt zijn en blijven. De verleiding kan groot zijn om links en rechts te laten vallen dat jij degene bent die schuil gaat achter een bepaald pseudoniem. Dan bestaat de kans dat het na verloop van tijd nog slechts schijnveiligheid biedt.

Keuzevrijheid

Kun je zomaar elke willekeurige naam als pseudoniem gebruiken? Het antwoord daarop is, met enige kanttekeningen: ja. Het spreekt voor zich, dat je niet de ‘nom de plume’ van een andere schrijver of de schuilnaam van een of andere bekendheid mag kiezen. De eigennaam van iemand anders mag je evenmin gebruiken.

Aanstoot of associatie

Verder is het raadzaam om een naam te kiezen die geen aanstoot geeft, omdat je dit pseudoniem dan niet kunt registreren. En dan is het ook nog  een goed idee om eerst eens te googelen op de naam die je in gedachten hebt. Je wilt immers geen schuilnaam die bijvoorbeeld associaties oproept met een ranzige film of een crimineel.

Registratie

Het is niet verplicht om je schuilnaam te laten registreren. Mocht je hier toch voor kiezen, dan zijn er talloze merkenbureaus te vinden, waar dat kan. De kosten van deze registratie verschillen per bureau, maar zijn over het algemeen aan de hoge kant. Registratie heeft als voordeel, dat jouw pseudoniem een merk wordt, dat vanaf dat moment niet meer voor commerciële doeleinden door anderen gebruikt kan worden.

Wel of niet

Publiceren onder een pseudoniem heeft dus voor- en nadelen. Je kunt er ook voor kiezen om onder je eigennaam te schrijven en, alleen als de situatie of het verhaal erom vraagt, een pseudoniem te gebruiken.

Hoe dan ook: de keuze is geheel aan jou.

Tekstadvies | inrijden en oplopen

Regelmatig kom ik ze tegen: zinnen waarin iemand een berg of een trap oploopt. Ik heb geleerd dat een voorzetsel (op) los van het werkwoord (lopen) geschreven moet worden, als het voorzetsel een richting aanduidt. In deze vierde aflevering in de serie Tekstadvies onderzoek ik hoe het nu precies zit. 

Lees verder “Tekstadvies | inrijden en oplopen”