Wat gebeurt er als je een boek leest? In je hoofd, bedoel ik. Bij mij werkt het als volgt. Lees ik dat de hoofdpersoon boodschappen in de supermarkt doet, dan loop ik in gedachten mee door mijn lokale AH. Staat er: ‘Hij ging aan boord van het luxe zeiljacht,’ dan stap ik ook op een boot. In gedachten, althans. Ik beleef, ruik, hoor en zie wat een personage beleeft, ruikt, hoort en ziet. Ik lees en denk in plaatjes. En ik heb altijd gedacht dat bijna iedereen dat deed.
Tot mijn verbazing is dat niet het geval, als ik tenminste mag geloven wat Google mij voorschotelt op basis van de zoektermen ‘lezen’, ‘denken’ en ‘beelden’. De meeste mensen blijken in woorden te denken. Vraag je hun te denken aan het woord ‘boom’, dan zien ze in gedachten het woord, niet het levende ding met takken en bladeren. Misschien verklaart dat waarom ik tijdens het redigeren van manuscripten regelmatig passages tegenkom waarvan ik denk: huh?
Even een fictief voorbeeld:
Hij klom uit het raam, hing even aan het kozijn totdat zijn voeten de richel onder hem gevonden hadden. In de verte zag hij de majestueuze boom staan, waaronder hij vorige week geschuild had tijdens een hoosbui.
Als jij dit leest, zie je dan ook de man uit het raam klimmen? Ik wel. En als ik denk aan iemand die dat doet, dan stel ik me voor dat dit achterwaarts gebeurt. Hoe kan hij anders het raamkozijn vastpakken en daaraan blijven hangen? Ik zie de man dus bungelen, in zijn gezichtsveld niets anders dan roodbruine bakstenen met grijze voegen (nee, dat staat nergens vermeld, maar fantaseer ik er gewoon bij). Terug naar de bungelende man: vanuit zijn positie kan hij onmogelijk de verte in kijken, toch?
‘Jij ziet dingen die ik totaal over het hoofd gezien heb,’ merken schrijvers vaak op. Ik kan me vergissen, maar dat komt vast door dat lezen in plaatjes, zeker wanneer ik werk redigeer van iemand die denkt in woorden. Dat beelddenken krijg je simpelweg cadeau. Of niet. Ik vind het in elk geval een prachtig geschenk dat me heel toevallig (of misschien ook juist niet) erg goed van pas komt in mijn werk.
Tot slot ben ik wel heel nieuwsgierig: denk jij net als ik in plaatjes of toch vooral in woorden? Ik zou het leuk vinden als je hieronder jouw antwoord op die vraag achterlaat.
Ha Christien, dat heb ik ook hoor en daarom vind ik het soms zo tegenvallen als mijn fantasiebeeld onderuit geschoffeld wordt in de verfilming van een boek. Vele nuances vallen weg, de uiterlijke details horen lang niet altijd bij mijn illusie en soms zou ik zelfs ook echt andere muziek erbij kiezen…. Het helpt inderdaad om onlogische combinaties eruit te pikken bij het redigeren, maar in mijn vrije tijd zou ik dit echt wel eens uit willen zetten, alleen: ik kan geen enkele afstandbediening vinden die hierbij werkt….
Bedankt voor je reactie; tja … dat van die films herken ik zeer. En nee, er is geen afstandbediening die dat uit kan zetten 😉